KATECHETYKA FUNDAMENTALNA




PODSTAWOWE POJĘCIA KATECHETYKI
 
Każda dyscyplina naukowa, w tym także katechetyka, posiada własną terminologię. Z jednej strony – rozwijając daną dziedzinę wiedzy – trudno jest operować wyłącznie pojęciami ogólnymi, z drugiej jednak – należy strzec się mnożenia terminów i posługiwania się określeniami niezrozumiałymi. W celu przynajmniej podstawowego uporządkowania pojęć katechetycznych proponuje się poniższą terminologię.
 
KATECHEZA (katechizacja)
- gr. katecheo – „wołać z góry”, „wywoływać echo”;
- gr. katechein – „odpowiadać”, „pouczać ustnie”, „nauczać”;
- jedna z form posługi słowa w Kościele;
- działalność eklezjalno-duszpasterska;
- „forma pozaliturgicznego przepowiadania Chrystusa i Ewangelii w celu rozwoju wiary” (M. Majewski),
- „pouczenie w wierze, żywy przekaz prawd wiary oraz treści tego przekazu” (R. Murawski),
- ogólnie – „jest wychowaniem w wierze dzieci, młodzieży i dorosłych, a obejmuje przede wszystkim nauczanie doktryny chrześcijańskiej, przekazywane na ogół w sposób systematyczny i całościowy, dla wprowadzenia wierzących w pełnię życia chrześcijańskiego” (Jan Paweł II, CT 18);
- „całość wysiłków podejmowanych w Kościele, by formować uczniów i  pomagać ludziom wierzyć, że Jezus jest Synem Bożym, ażeby przez wiarę mieli życie w Jego imię, by wychowywać ich i kształtować w tym życiu i w ten sposób budować Ciało Chrystusa” (CT 1, KKK 4).

NAUKA (LEKCJA) RELIGII
- rozumienie tego pojęcia nie jest jednoznaczne (jaka religia? jakie religie?);
- forma nauczania-uczenia się religii;
- skoncentrowana przede wszystkim na wiedzy religijnej;
- prawne określenie dotyczące procesu nauczania-uczenia się treści religijnych;
- do Soboru Watykańskiego w krajach chrześcijańskich termin używany zamiennie z „katechezą”, współcześnie nie zawsze z nią utożsamiana;
- w szkole polskiej istnieje prawna możliwość prowadzenia katechezy.

EWANGELIZACJA
- z gr. euangelidzein – „głosić Ewangelię – Dobrą Nowinę o zbawieniu”;
- głoszenie Ewangelii celem wzbudzenia wiary i nawrócenia;
- „pokazywanie Chrystusa Pana tym, którzy Go nie znają” (Paweł VI).

RELIGIA
- zewnętrzny fenomen uwidaczniający stosunek człowieka do Boga;
- dwa aspekty, które w katechezie nie powinny być rozdzielone (DOK 92):
subiektywny: wiara osobista (fides qua), religijność, religijny akt osoby, „przylgnięcie do Boga”, „powierzenie, oddanie się słowu Bożemu”; obiektywny: treści wiary (fides quae), doktryna, wiedza, treść Objawienia.

RELIGIJNOŚĆ
- przeżywanie religii przez konkretnego człowieka;
- człowiek jest istotą religijną, zdolną do transcendencji, o własnych siłach może dojść do przeświadczenia o istnieniu Boga (filozofia Boga), reszta jest łaską – Bożym darem.

KERYGMAT
- z gr. kerygmat – „proklamacja, przepowiadanie, zwiastowanie, ogłoszenie”;
- „uroczysta i publiczna proklamacja zbawienia dokonanego w Jezusie ukrzyżowanym i zmartwychwstałym, połączona z wezwaniem do nawrócenia, wiary i chrztu” (J. Szpet).

KATECHETA (katechista)
- człowiek powołany przez Boga, sługa słowa Bożego, wysłannik Kościoła i świadek wiary, „który – przez uczestnictwo w życiu katechizowanych – wy­zwala wolną decyzję do trwałego dialogu z Bogiem i życia w miłości chrześcijańskiej z innymi” (M. Majewski).

NAUCZYCIEL RELIGII
- osoba ucząca religii – pojęcie nieprecyzyjne (por. lekcja religii);
- jego podstawowym zadaniem jest przekaz wiedzy religijnej.

ŚRODOWISKO KATECHETYCZNE
- „otoczenie, miejsce, zespół warunków i czynników, tak rzeczowych jak i osobowych, które przyczyniają się do owocnego prowadzenia katechezy” (M. Majewski);
- trzy zasadnicze środowiska katechetyczne to rodzina, parafia i szkoła, współcześnie mówi się także o katechezie w grupach i ruchach religijnych.

KORELACJA W NAUCZANIU
- „łączenie treści należących do różnych przedmiotów nauczania” (J. Szpet).